Komentimi i sures El Bekare

Komentimi i sures El Bekare - Ajetet 1 – 5
Shkruar nga Abdurrahman Es-Sa'dij

Sure Medenije

Ajetet 1 – 5

Me emrin e Allahut, të Mëshirshmit, Mëshiruesit!

1. Elif, Lam, Mim.

2. Ky është libri! Nuk ka dyshime në të (sepse është prej Allahut) Ai është udhëzues për ata që janë të devotshëm.

3. Të cilët e besojnë të fshehtën, E përkryejnë faljen (namazin) dhe prej asaj me çka i kemi furnizuar, ata shpenzojnë (për hir të Zotit).

4. Të cilët e besojnë atë që t’u shpall ty dhe atë që është shpallur para teje. Për (vërtetësinë e jetës së përtejme) botën tjetër, ata janë të bindur plotësisht.

5. Vetëm ata janë në një udhëzim (të sigurt) nga Zoti i tyre dhe vetëm ata janë të shpëtuarit (të fituarit).

Shpjegimi i ajeteve

Për sa i përket “Bismilahit” folëm më sipër (në tefsirine sures El Fatiha), ndërsa për sa i përket shkronjave të alfabetit të përmendura në fillim të sureve, ndoshta më e përshtatshme do të ishte heshtja ndaj kuptimit që është dashur me përmendjen e tyre, pa pasur argument nga sheriati.


Nuk themi fjalë të prerë rreth kuptimit të tyre, por për diçka jemi të sigurt: Allahu i madhëruar nuk i ka zbritur ato pa qëllim, madje ato fshehin urtësi që ne nuk i dimë.


Dhalikel kitabu - ذَلِكَ الْكِتَابُ

Ky është libri...

Ky libër i madh, është një libër me kuptimin e plotë të fjalës libër. Është përfshirës i asaj çka asnjë libër i të parëve e të fundit nuk e ka përfshirë. Lëndë e tij, është dija madhështore dhe e vërteta e qartë, e sigurt dhe e pakundërshtueshme.

La rajbe fih - لاَ رَيْبَ فِيهِ
Nuk ka dyshime në të.

Ky pra, është një libër tek i cili nuk mund të imagjinohet asnjë dyshim e mëdyshje. Mohimi i dyshimeve nga ky libër presupozon pohimin e së kundërtës. Dhe e kundërta e dyshimit dhe mëdyshjes është siguria (jakin).

Ky libër, është zbulues i dijes, njohurisë së sigurt (ilmil jakin) e cila largon çdo dyshim (shek) dhe mëdyshje (rajb). (kush është epërsia e tij kundrejt të tjerëve?)

Ja pra, sapo u përmend një rregull shumë i dobishëm në Islam që thotë: “Mohimi i një cilësie nuk mund të konsiderohet kurrë si lavdërim, vetëm nëse presupozon (apo shoqërohet me) pohimin e së kundërtës së saj, e cila është dhe duhet të jetë përsosmëri.” Ky rregull është vendosur sepse mohimi, në vetvete, nuk përmban lavdërim i pa shoqëruar me atë çka përmendëm.

Duke qenë se ky libër përmban në vetevete jakinin (sigurinë, apo dijen e sigurt), dhe udhëzimi në rrugën e drejtë nuk mund të arrihet veçse duke marrë dijen e sigurt, Allahu i madhëruar dëshmon dhe na jep siguri se ky libër prej së cilit duhet të marrim dijen është:

Hudel-lil mut-tekin - هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ

Udhëzim për të devotshmit.


Fjala (Huda) që në shqip përkthehet udhëzim, nënkupton gjithçka me anë të së cilës dallohet rruga e drejtë nga e gabuara, dallohet dija e sigurt nga dyshimi dhe mëdyshjet. (Huda) Udhëzim quhet gjithçka që është tregues dhe qartësues i rrugëve të dobishme që duhet të ndjekë robi në këtë jetë (nga të pa dobishmet).

Një moment shumë i këndshëm që nuk mund të lihet pa u përmendur, është edhe fakti se Allahu i madhëruar ka përdorur fjalën (Huda) pra (udhëzim), fjalë kjo, e cila është në trajtën e pa shquar. Pra, nuk e ka përcaktuar se për çfarë drejtimi apo sfere është udhëzim ky libër. Ai nuk ka thënë: ”Udhëzim për të arritur këtë apo atë gjë të dobishme. Vetëkuptohet që kjo bëhet për efekt të përfshirjes se një hapësire të pafund mirësish. Pra, kur i Lartësuari thotë që ky libër është “Udhëzim për të devotshmit”, kjo do të thotë që ai është udhëzim për të zbuluar dhe ndjekur të gjitha rrugët e mirësive, të dynjasë e të ahiretit. Zbulues i mirësive themelore dhe degëzimeve. Ai është qartësues i së vërtetës nga e kota, së saktës nga e pasakta. Është sqarues i rrugëve të humbjes dhe kërcënues për t’u larguar prej tyre. Ai është tregues i të gjitha mundësive të shpëtimit. Tregues i rrugëve të lumturisë së kësaj jete dhe të jetës tjetër.

Në këtë ajet, përmendet se ky Kuran është udhëzim për (mutekinet) të devotshmit, çka të jep të kuptosh një lloj posaçërimi të udhëzimit vetëm për ta. Pra, nga ky ajet kuptohet që ky Kuran është udhëzim vetëm për të devotshmit. Ndërsa në një vend tjetër në Kuran, Allahu i madhëruar pohon (thotë) që ky Kuran është: “Udhëzim për të gjithë njerëzit”. Sepse Kurani, në vetvete përmban udhëzim për të gjitha krijesat. Por, të mjerët e fatzinjtë nuk përfituan nga ky udhëzim i përgjithshëm dhe nuk e pranuan udhëzimin "e plotë" të Allahut. Nga ky udhëzim i përgjithshëm nuk ndryshoi asgjë, veç faktit që, justifikimi i tyre para Krijuesit, skadoi (ata nuk mund të thonë: ”O Zot nuk dinim, nuk u lajmëruam.” Ky skadim e bën të meritueshëm ndëshkimin prej Allahut Krenar dhe të drejtë.)

Ndërsa (mutekunet) të devotshmit, të cilët dhanë maksimumin për të merituar udhëzimin e “plotë” që ndodhet në Kuran, ata, dhe vetëm ata e merituan këtë udhëzim ”të vërtetë”, (që sikur do t’ju sqarojmë më poshtë presupozon dhënien sukses nga Allahu për të kryer çdo punë të mirë e të dobishme dhe për t'u larguar nga çdo punë e keqe dhe e dëmshme).

Të japësh maksimumin për të merituar udhëzimin e “vërtetë” do të thotë: të pajisesh me takua (devotshmëri ). Takua-ja (devotshmëria) është mburoja që të mbron e të ruan nga zemërimi i Allahut dhe nga ndëshkimi i Tij. Ajo nuk realizohet veçse duke kryer urdhëresat dhe duke iu larguar ndalesave të Allahut [të sqaruara nëpërmjet profetit të Tij dhe sheriatit të zbritur. Këto urdhra dhe ndalesa, duhet pasur parasysh që të merren në konsideratë duke u nisur nga madhërimi dhe dashuria për Krijuesin dhe duke shprehur frikë-respekt dhe shpresë për shpërblimin e Tij dhe jo sepse janë, thjesht, punë që duhen kryer apo duhet t’u largohesh. Me fjalë të tjera: Takua (devotshmëri) do të thotë të kryesh urdhrat e t'u largohesh ndalesave të Allahut të lartësuar, të cilat i ka sqaruar në librin e Tij, Kuranin dhe në traditën autentike të profetit alejhi selam i motivuar nga Madhërimi i Tij dhe dashuria për Të.] sh.p.

Me këtë këndvështrim, është shumë e qartë se të vetmit që përfitojnë “vërtet” udhëzimin “e plotë” nga argumentet, (ajetet e Kuranit dhe argumentet e shfaqura në gjithësi), janë (mutekinët) të devotshmit.


Për të sqaruar dhe shtjelluar edhe më shumë këtë çështje themi se udhëzimi i Allahut për krijesat është dy llojesh:

1. “Hidajetul bejan” - Udhëzimi i qartësimit (të së vërtetës).

2. “Hidajetu et-teufik” Udhëzimi i dhënies sukses.

Pra, udhëzimi apo dhënia sukses (inspirimi) për të kryer ato punë të mira, e për t'u larguar nga ato punë të këqija, që të çojnë në zemërimin e Allahut dhe ndëshkimin e Tij. (punë të mira, apo të këqija janë ato të cilat i ka konsideruar si të tilla Allahu i madhëruar dhe i ka përcaktuar në Kuran dhe në traditën profetike - sh.p).

Të devotshmit i patën të dyja llojet e udhëzimit pra u dha mundësia të shijojnë udhëzimin e qartësimit dhe udhëzimin e dhënies sukses. Ndërsa të tjerët nuk pranuan veçse udhëzimin e qartësimit (udhëzimin e përgjithshëm). Por, vetëm qartësimi i rrugës së drejtë pa t’u dhënë mundësia dhe suksesi për të punuar me të, nuk është udhëzim “i vërtetë” dhe i mjaftueshëm. Udhëzimi “i vërtetë” është dija e saktë (e vërtetë) dhe vënia e saj në zbatim (“ç'duhet bërë për të merituar të dytën ?).

Në vazhdim, Allahu i madhëruar, i përshkruan (mutekinët) të devotshmit me veçoritë e tyre të spikatura në aspektin e besimit dhe të punëve të tyre, të dukshme dhe të fshehta. Sepse devotshmëria, cilësia e tyre bazë, është e ndërtuar dhe e gatuar nga këto punë dhe besime. Thotë Allahu i madhëruar:

El-edhine ju'minune bil gajbi - الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ

Ata të cilët e besojnë të fshehtën.

Esenca e besimit, apo baza e tij, konsiston në pohimin dhe pranimin pa mëdyshje të gjithçkaje rreth së cilës na lajmëruan profetët. Ky pranim dhe pohim presupozon nënshtrimin e plotë të të gjithë qenies tënde ndaj asaj për çka të udhëzojnë këto lajme (informacione). Pra, problemi nuk qëndron në besimin e çështjeve të prekshme dhe të konceptueshme nga shqisat, sepse kjo nuk e dallon mohuesin nga besimtari. E gjithë puna është e përqendruar tek besimi në të fshehtat, të cilat as i kemi parë e as i kemi vërejtur a dëshmuar, por, që i besojmë, thjesht, duke u mbështetur në fjalën dhe informacionin e dhënë prej Allahut të lartësuar dhe prej profetit alejhi selam. Pikërisht, ky është besimi i cili bën dallimin mes mohuesit dhe besimtarit. Ky besim është shprehje e pastër dhe e sinqertë e miratimit dhe e pohimit të gjithçkaje që është transmetuar nga Allahu i lartësuar. Besimtari beson dhe miraton gjithçka rreth së cilës e ka lajmëruar Allahu dhe profeti i Tij, pavarësisht, nëse e ka parë apo jo atë rreth se cilës njoftohet. Ai e beson atë, pavarësisht e kuptoi apo ende nuk ka mundur mendja e tij ta kuptojë, atë për të cilën urdhërohet ta besojë. Natyrisht kjo është në kontrast të thellë me gjendjen që i karakterizon përgënjeshtruesit dhe shkatërruesit, të cilët i mohojnë çështjet e fshehta. Ata i përgënjeshtruan lajmet rreth fshehtësive, thjesht dhe vetëm për shkak se mendjet e tyre të ngushta dhe të varfra, nuk arritën t’i kuptojnë dhe t’i konceptojnë këto lajme. I mohuan edhe pse nuk dhanë as minimumin për t'u pajisur me dijen e nevojshme për të gjykuar drejt rreth këtyre lajmeve. Në këtë mënyrë u shkatërrua mënyra e mendimit të tyre, u përzien dhe u ngatërruan ëndrrat dhe synimet e tyre. Ndërsa mendjet e besimtarëve që miratuan dhe pohuan të vërtetën, që u udhëzuan me udhëzimin e zbritur nga Allahu i madhëruar, u ndriçuan dhe u kthjelluan plotësisht.

Të besosh në të fshehtën do të thotë të besosh gjithçka rreth së cilës të ka lajmëruar Allahu i madhëruar [nëpërmjet profetit të Tij, Muhamedit alejhi selam - sh.p]. Të jesh i sigurt rreth të fshehtave të shkuara dhe të ardhshme, rreth gjendjeve dhe skenave të Ditës së Gjykimit, rreth esencës dhe vërtetësisë së cilësive dhe emrave të Allahut të madhëruar. Besimtarët i besojnë të gjitha sa u përmendën. Besojnë në ekzistencën dhe vërtetësinë e këtyre lajmeve dhe janë të sigurt rreth tyre, edhe pse nuk mund ta konceptojnë dhe ta kuptojnë hollësisht dhe konkretisht, mënyrën se si janë në të vërtetë këto çështje. [Me fjalë të tjera, besojnë dhe nuk pyesin si, e qysh. E vetmja detyrë është dallimi i lajmeve të sakta nga të devijuarat]

Pastaj Allahu i lartësuar thotë:

Ue jukimunes-salate - وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ

E përkryejnë faljen (namazin).

Allahu i madhëruar, për të treguar se si e falin namazin të devotshmit, ka përdorur fjalën jukimune / e kryejnë në mënyrën më të plotë atë dhe nuk ka përdorur fjalën (jefalune) e bëjnë ose (jetune bihi) e paraqesin namazin. Sepse, për të kryer namazin në formën e kërkuar me të cilën të meritosh të qenurit “i devotshëm“, nuk mjafton ta paraqesësh atë, thjesht dhe vetëm në formën dhe në veprimet e jashtme. Të përkryesh namazin do të thotë, ta paraqesësh atë të plotë, si në aspektin e përsosjes së kushteve, shtyllave, detyrave dhe syneteve të tij të jashtme, ashtu edhe në aspektin e përsosjes së kushteve, shtyllave, vaxhibeve (detyrave) dhe syneteve që kanë të bëjnë me zemrën dhe shpirtin (të brendshmen).

Kjo e fundit kryhet duke u përkujdesur që të shijosh shpirtin dhe ëmbëlsinë e namazit. Kjo arrihet duke qenë i pranishëm vazhdimisht dhe pandërprerë me zemrën tënde në gjithçka që thua dhe që vepron gjatë namazit.

Vetëm ky lloj namazi, është ai për të cilin Allahu i madhëruar thotë: ”Pa dyshim, namazi të frenon nga poshtërsitë dhe nga punët e imituara dhe të këqija.” Shpërblimi i Allahut të madhëruar për namazin është i lidhur ngushtë me gradën e përqendrimit në të dhe të përkushtimit ndaj Tij. I njëjti gjykim vlen si për namazet e detyruara ashtu edhe për ato nafile (vullnetare) dhe të pëlqyera (sunete). Pastaj thotë Allahu i madhëruar:

Ue mim-ma razeknahum junfikun - وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ

Dhe prej asaj me çka i kemi furnizuar, ata shpenzojnë (për hir të Zotit).

Në këtë shpenzim të përmendur bëjnë pjesë, shpenzimet (investimet, kontributet) e detyrueshme, sikurse janë: zekati, shpenzimet për gratë, fëmijët, të afërmit, robërit etj. Bëjnë pjesë gjithashtu edhe kontributet jo të detyrueshme, por të pëlqyeshme, në të gjitha sferat e mirësive.

Vështro me kujdes! Këtu nuk ka përmendur se kujt i jepen a dorëzohen këto shpenzime e kontribute. Sepse, si shkaqet që i bëjnë të nevojshme këto shpenzime, edhe ata që i meritojnë ato, janë të shumëllojshme.

Nuk e ka përmendur, edhe për faktin se, këto shpenzime, bëhen në shenjë adhurimi dhe afrimi tek Allahu i madhëruar, pavarësisht se kujt i jepen.

Duhet të përmendim edhe një moment shumë të bukur! Allahu i madhëruar thotë min / prej asaj që u kemi dhënë. Kjo pjesëz është treguese e (tebid-it pjesëzimit). Përdoret për të qartësuar krijesat se Ai nuk kërkon prej tyre veçse një pjesë të vogël të asaj që u ka dhënë prej pasurive dhe që aspak nuk i dëmton, a rëndon ata. Madje, të parët që përfitojnë nga shpenzimi, janë pikërisht shpenzuesit, dhe pas tyre, edhe vëllezërit e tyre në nevojë.

Tek fjala e Allahut të madhëruar: (razeknahum) i Furnizuam, gjejmë një tregues të qartë se, këto pasuri të cilat ndodhen në duart tuaja, nuk janë produkt i punës, fuqisë dhe pushtetit tuaj, por janë, thjesht, furnizim dhe bamirësi, të cilat Allahu i madhëruar jua ka lënë në shërbimin dhe në kujdestarinë tuaj.

Kështu pra, sikurse Ai, ju zgjodhi juve mbi të tjerët, për t'ju bërë mirësi, tregoni edhe ju mirënjohjen tuaj ndaj Tij, duke shpenzuar një pjesë të asaj që ju dhuroi Zoti juaj, për t’u solidarizuar dhe për të ndihmuar vëllezërit tuaj që nuk kanë.

Është për t’u përmendur edhe fakti që, Allahu i madhëruar, në Kuran, shumë shpesh ka përmendur së bashku, çështjen e namazit dhe çështjen e zekatit. Kjo ka një të fshehtë të këndshme. Namazi mbjell sinqeritetin ndaj të Adhuruarit, ndërsa Zekati përfaqëson bamirësinë ndaj adhuruesve të Tij.

E pra, lumturia e adhuruesit qëndron mbi këto dy shtylla: Sinqeritet ndaj të adhuruarit dhe puna e mundi për të qenë në ndihmë të krijesave.

Ndërkohë që, shkak i trishtimit dhe përhumbjes, është e kundërta e kësaj. E si të jetë i lumtur ai që nuk shijoi sinqeritetin e adhurimit dhe të qenurit i dobishëm për krijesat?!

Pastaj, Allahu i madhëruar thotë:

Uel-ledhine ju’minune bima unzile ilejke - والَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ

Dhe ata të cilët e besojnë atë që t'u shpall ty.

Ajo që iu shpall Profetit alejhi selam është Kurani dhe tradita e tij. Sikurse qartëson i Madhëruari kur thotë: “Allahu të shpalli ty Kuranin dhe urtësinë.”

Mutekunët (të devotshmit) pra, besojnë në gjithçka që iu shpall Profetit alejhi selam. Kurrë nuk bëjnë dallime mes asaj që iu shpall atij (Kuranit dhe traditës), duke besuar diçka dhe duke mohuar diçka tjetër. Mohimi mund të bëhet në shumë forma. Ose duke e hedhur poshtë dhe duke mos pranuar atë që shpallet, ose duke e interpretuar atë që është shpallur, me interpretime që bien ndesh me qëllimet dhe synimet që ka pasur Allahu i madhëruar dhe profeti i Tij. Në këtë gabim (të fundit) kanë rënë shumë të përhumbur (bidatçinj, shpifës e trillues në fe.) Ata kur atakohen me ajete dhe hadithe qe bien ndesh me botëkuptimin e tyre, e shtrembërojnë, si pa të keq, kuptimin e këtyre teksteve, me një shtrembërim dhe keqinterpretim që nuk të çon veçse tek refuzimi dhe mos pranimi i kuptimit të tyre të vërtetë. Ata edhe pse pretendojnë se i besojnë tekstet, në momentin që i keqinterpretojnë dhe e shtrembërojnë kuptimin e tyre, deklarojnë mohimin e tyre dhe tregojnë se në të vërtetë nuk kanë besuar në to.

Ndërsa fjala e Allahut të madhëruar:

Ue ma unzile min kablike - وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ

Dhe atë që u shpall para teje.

(Kjo) Përfshin besimin në librat, shpalljet paraardhëse. Besimi tek librat nënkupton edhe besimin tek profetët të cilëve iu shpallën këto libra. Ky besim presupozon në mënyrë të veçantë besimin tek ajo çka përmbledhin librat kryesore të shpallura nga Zoti para Kuranit; Teurati, Zeburi, Ungjilli. [disa e keqkuptojnë këtë fjalë ose e keqinterpretojnë (Bibla)] Kjo pra është një veçori tjetër e besimtarëve të vërtetë. Ata besojnë të gjitha shpalljet qiellore, dhe të gjithë profetët të cilëve iu shpallën këto shpallje, pa lejuar të bëhet asnjë dallim mes tyre.

Pastaj vazhdon Allahu i madhëruar duke përmendur veçori të tjera të (mutekinëve) të devotshmëve dhe thotë:

Ue bil ahirati hum jukinun - وَبِالآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ

Për (vërtetësinë e jetës së përtejme) botën tjetër, ata janë të bindur plotësisht.

El ahireti / Bota e përtejme është një emër përfshirës në vetvete i gjithçkaje që do të jetë pas vdekjes. Këtu vërejmë se Allahu i madhëruar e ka veçuar dhe e ka posaçëruar përkujtimin e kësaj dite, pasi e përmendi atë në mënyrë të përgjithësuar (kur përmendi besimin e tyre në të fshehtën). Sepse dihet që besimi në botën e përtejme është pjesë e besimit të muslimanit dhe është shtyllë e këtij besimi. Allahu i madhëruar e posaçëroi përmendjen e kësaj dite, sepse ajo është nga më të fuqishmet nxitëse të punës dhe të ndjenjave të domosdoshme të adhurimit, sikurse janë shpresa dhe frikë-respekti ndaj Allahut të madhëruar.

Jakini / Siguria e plotë simbolizon apo nënkupton dijen e plotë që nuk të lë as më të voglin dyshim dhe mëdyshje, dije kjo që, domosdoshmërish të çon drejt punës.

Ulaike ala hudem-mir-rab-bihim - أُوْلَـئِكَ عَلَى هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ

Ata janë në një "udhëzim" prej Zotit të tyre.

(Ulaike) / Ata (të cilët janë pajisur, përshkruar me të tilla cilësi të larta dhe askush tjetër) janë në një "udhëzim" prej Zotit të tyre.

(Ala huden) / Në një udhëzim. Fjala Huden – udhëzim ka ardhur në trajtën e pashquar, gjë e cila në arabisht, sillet për të treguar madhështinë dhe rëndësinë e së përmendurës. Pra, fjala kuptohet kështu: Ata janë në një udhëzim shumë madhështor dhe të rëndësishëm prej Zotit të tyre.

A ka udhëzim më madhështor dhe më të rëndësishëm se sa të të jepet sukses, të stolisesh me të tilla cilësi të vyera, të cilat janë interpretimi i vetëm i besimit të pastër dhe nxitja e vetme drejt punëve të mira dhe të drejta?! A mund të quhet udhëzim i vërtetë veçse udhëzimi që përjetuan këta të zgjedhur?!

Vetëm ky mund të quhet "udhëzim". Gjithçka tjetër ka vetëm një emër: “Humbje”.

Për ata që janë në udhëzim ka përdorur fjalën (ala) (mbi, lart, sipër) huden (udhëzim). Pra, shprehimisht do të thotë: Ata janë (duke udhëtuar për tek Allahu) mbi një udhëzim, për të treguar lartësitë e të udhëzuarve dhe faktin që ata qëndrojnë mbi të tjerët, sipër. (Çdo gjë e shohin nga lart këta fatlumë)

Kurse kur flet për të humburit përdor fjalën (fi) - (në, brenda) d.m.th.: (fi dalal) (në humbje) pra i zhytur brenda humbjes. Sikurse thuhet në një ajet: “Pa dyshim që, ne ose ju, jemi, ose të lartësuar në një udhëzim (ala huden), ose të zhytur në një humbje të sigurt (fi dalal...)”

Këto ndryshime në të shprehur janë bërë, sepse i udhëzuari është gjithmonë lart. A thua se ka hipur mbi udhëzim dhe mbi të udhëton (për në xhenet)! Ndërsa i humburi, është i zhytur në humbje, i poshtëruar, i pavlefshëm.

Pastaj thotë i Madhëruari:

Ue ulaike humul muflihun - وَأُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

Dhe (pikërisht dhe vetëm) ata janë të shpëtuarit (fitimtarët).

(El felah): Është fitorja e asaj që dëshiron dhe shpëtimi nga ajo së cilës i druhesh. Allahu i lartësuar e kufizoi (felah-un) dhe e posaçëroi vetëm për ta, sepse e vetmja rrugë që të çon drejt suksesit (felah-ut) është rruga e tyre. Rrugët e tjera nuk të çojnë veçse në trishtim, shkatërrim dhe dëshpërim.

Pasi përmendi cilësitë e vërteta të besimtarëve, përmendi edhe cilësitë e jobesimtarëve të cilët, haptazi, e shfaqën mosbesimin dhe kokëfortësinë inatçore kundër Profetit alejhi selam.

Me emrin e Allahut, të Mëshirshmit, Mëshiruesit

Ajetet 6 – 7

6. Nuk ka dyshim, se për ata që mohuan është njëlloj, ua tërhoqe vërejtjen apo jo, ata nuk besojnë.

7. Allahu ua vulosi zemrat dhe të dëgjuarit e tyre. Në shikimet e tyre ka perde dhe ata do të kenë dënim të madh.


Shpjegimi i ajeteve

In-nel-ledhine keferu seuaun alejhim -إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ

e endhertehum em lem tundhirhum la ju’minun - أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ

Nuk ka dyshim se për ata që mohuan është njëlloj,

ua tërhoqe vërejtjen apo jo, ata nuk besojnë.

Na lajmëron i Madhëruari rreth një lloji njerëzish që mohuan Zotin. Cilësia dalluese e tyre është kufri (mohimi i Kuranit dhe i Profetit alejhi selam). Kjo është bërë për ta, një cilësi me të cilën ata janë shkrirë në një dhe e cila është bërë veçori e pandarë e shpirtit të tyre.

I Madhëruari na njofton se, këta (lloj njerëzish) asgjë nuk i kthen pas nga mohimi i tyre. Ndaj tyre nuk bën dobi asnjë lloj qortimi dhe vërejtjeje. Çfarëdo që të bësh, ata do të vazhdojnë në kufrin (mosbesimin, mohimin e tyre). Për ta është njëlloj, i qortove apo jo, ata nuk e gjejnë rrugën e besimit.

Esenca e kufrit (mosbesimit) është refuzimi dhe mospranimi i asaj ideje që solli Profeti alejhi selam, ose refuzimi dhe mospranimi i një pjese sado të vogël të asaj që solli Profeti alejhi selam. Ftesa e këtyre mohuesve në rrugën e besimit nuk ka asnjë lloj ndikimi tek ata, përveç faktit që ata humbasin të drejtën e justifikimit para Zotit. Sepse kjo ftesë sqaruese e gjithçkaje rreth besimit, nuk u la atyre asnjë hapësirë argumentuese përpara Krijuesit të tyre, që të mund ta justifikojnë mosbesimin dhe refuzimin e tyre.

Mesa duket, Allahu i madhëruar, me këtë lajm kërkon të bindë Profetin alejhi selam që të heqë dorë nga mendimi se ata mund të besojnë dhe të mos ndjejë keqardhje dhe trishtim për shkak të refuzimit dhe mosbesimit të tyre.

Pastaj Allahu i madhëruar tregon shkaqet që i penguan ata të besojnë, duke thënë:

hatemell-llahu ala kulubihim ue ala sem’ihim - خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ

Allahu ua vulosi zemrat dhe të dëgjuarit e tyre.

Pra, ua vulosi zemrat dhe të dëgjuarit me një bllokim që të mos lejojë që në ato zemra të hyjë besimi dhe të depërtojë për ta pushtuar atë (zemrën). Ata pas këtij bllokimi as e kuptojnë atë që u bën dobi dhe as që mund të dëgjojnë diçka që t’u vlejë.

ue ala ebsarihim gishauetu - وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ

Dhe mbi vështrimet e tyre kanë perde (pengesë, mbulesë).

Ai ka vendosur perde që i ndalon ata të shohin atë çka u bën dobi dhe u vlen.

Pa dyshim, pikërisht këto të tria, janë rrugët e dijes, rrugët e marrjes dhe perceptimit të informacionit. Pra, rrugët e dijes dhe të mirësisë, qëndrojnë të mbyllura para tyre. Nuk ka shpresë që ata të besojnë dhe asnjë e mirë nuk mund të shpresohet rreth tyre.

Por, duhet të jemi të sigurt se këto rrugë të përfitimit, rrugët e vjeljes së informacionit dhe të mirësive, qëndrojnë të mbyllura para tyre për një shkak. Shkaku është i thjeshtë dhe i kuptueshëm. Ai fshihet tek mohimi, refuzimi, inati që ata treguan ndaj së vërtetës dhe që i shtyu në këtë rrugë, pasi u sqaruan dhe qartësuan plotësisht rreth saj (që iu paraqit, rreth Profetit alejhi selam).

Thotë Allahu i lartësuar në suren Enam, 110: “Ne ua rrotullojmë, (largojmë) zemrat dhe vështrimet e tyre (prej besimit), ashtu sikurse ata nuk e besuan atë (Kuranin) për herë të parë (kur iu paraqit) dhe i lemë ata të bredhin të hutuar në shfrenimin e tyre për të kaluar kufijtë”.

Kjo simbolizon ndëshkimin e përshpejtuar që do ta shijojnë dhe do ta përjetojnë që në dynja. Ndërsa rreth ndëshkimit të rezervuar për ta Ditën e Gjykimit Allahu i madhëruar thotë:

ue lehum adhabun adhim - وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ

Dhe ata do të kenë një dënim të madh.

Ndëshkimi i madh i përmendur këtu, është pikërisht ndëshkimi që do të përjetojnë në zjarrin e xhehenemit. Atje do të vuajnë edhe zemërimin e të pamposhturit, Krenarit. Do ta përjetojnë atë përjetësisht dhe të vazhdueshëm (të pa ndërprerë).

Vazhdon Allahu i madhëruar për të na dhënë edhe një përshkrim të munafikëve të cilët shfaqin Islamin (besimin) dhe në shpirt janë të gatuar me mosbesim.

Me emrin e Allahut, të Mëshirshmit, Mëshiruesit

Ajetet 8 – 10

8. Ka prej njerëzve që thonë: "Ne e besojmë Allahun, e besojmë edhe ditën e gjykimit”, por (në të vërtetë) ata nuk janë besimtarë.

9. Ata përpiqen të mashtrojnë Allahun dhe ata që besuan, por nuk mashtrojnë veçse vetveten dhe nuk e ndiejnë.

10. Në zemrat e tyre ka sëmundje dhe Allahu ua shton sëmundjen e tyre. Ata do të kenë një ndëshkim të dhembshëm për shkak të përgënjeshtrimit të tyre.

Shpjegimi i ajeteve

Mësoje se Nifaku është: të shfaqurit e mirësisë dhe të fshehurit në vetvete e të keqes.1)shih përkufizimin në fjalorin shqip.

Në këtë përkufizim bëjnë pjesë dy lloje: nifaku (hipokrizia). Hipokrizi e shfaqur në besim dhe hipokrizia që interpretohet në punë.

E para quhet nifak itikadij (hipokrizi në besim) dhe e dyta nifak amelij (hipokrizi në punë).


Si shembull të hipokrizisë që shfaqet në punë mund të përmendim ato që i ka cekur Profeti alejhi selam në fjalën e tij kur thotë: “Shenjat treguese të hipokritit (në punë pra), janë: kur tregon diçka dhe flet, gënjen, kur premton e thyen premtimin dhe kur atij i besohet diçka të tradhton (të zhgënjen)”...

Në një transmetim tjetër përmendet edhe një shenjë tjetër: “Kur polemizon i kalon kufijtë (ose shpërthen dhe nuk përmbahet).”

Ndërsa hipokrizia që shfaqet dhe lë gjurmë në besim është ajo që e nxjerr njeriun nga të qenurit musliman dhe është treguese e kufrit të tij.

Pra, ai që e ka këtë lloj hipokrizie është kafir / femohues, jashtë Islamit.

Është pikërisht ky lloj nifaku i cili është pasur për qëllim në këto ajete e të tjera si këto. Ky lloj nifaku nuk ka ekzistuar dhe nuk është shfaqur para emigrimit për në Medine, madje edhe pas emigrimit në Medine nuk u shfaq ky lloj nifaku, derisa ndodhi ngjarja e madhe e luftës së Bedrit ku Allahu i lartësuar, me fitoren që u dhuroi besimtarëve, shpalosi qartë dhe madhërishëm krenarinë e tyre dhe i forcoi dhe e lartësoi famën e tyre.

Ndërkohë, çdo kush prej munafikëve që jetonte në Medine, ndjeu dukshëm poshtërimin, përuljen dhe nënshtrimin. Shumë prej të poshtëruarve dhe të përbuzurve, për të ruajtur jetën, prestigjin dhe pasuritë e tyre, shfaqën Islamin dhe u shtirën se ata ishin në krahun e besimtarëve, ndërkohë që në zemrat e tyre vlonte mosbesimi dhe urrejtja.

Por, Allahu i madhëruar, për të shprehur butësinë dhe mëshirën e tij ndaj besimtarëve, ua shpalos atyre të qartë gjendjen shpirtërore të hipokritëve, dhe i pasqyron ata duke i cilësuar me cilësi dalluese, në mënyre që askush nga besimtarët të mos mashtrohet prej tyre. Ai i shfaqi cilësitë e tyre edhe për një shkak tjetër: që ata, të frenohen dhe të largohen nga shumë punë të shfrenuara dhe të poshtra që i bënin haptas dhe poshtërsisht. Thotë Allahu i madhëruar në suren Teube 64:

“Druhen hipokritet se mos zbret ndonjë sure që t’ua nxjerrë në shesh atë që kanë në zemrat e tyre...”

Allahu i madhëruar i përshkroi ata duke nxjerrë në pah esencën, themelin e hipokrizisë së tyre kur thotë :

ue minen-nasi mej-jekulu - وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ

Ka prej njerëzve që thonë :

amen-na bil-lahi ue bil jeumil ahiri - آمَنَّا بِاللّهِ وَبِالْيَوْمِ الآخِرِ

Ne e besojmë Allahun , e besojmë edhe ditën e gjykimit.

ue ma hum bi mu’minin - وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ

por (në të vërtetë) ata nuk janë besimtarë.


Sepse ata shprehin me fjalë diçka që nuk ekziston në zemrat e tyre (besimin). Por, Allahu i madhëruar i demaskon me përgënjeshtrimin e këtij pretendimi kur thotë: Ue ma hum bi mu’minin - Dhe ata nuk janë besimtarë, sepse besimi i vërtetë që të bën të meritosh këtë emër (besimtar) është ai besim, në të cilin zemra dhe gjuha janë në përputhje të plotë. Ky pretendim bosh nuk është gjë tjetër, veçse një përpjekje e kotë për të mashtruar Allahun e madhëruar dhe besimtarët që e adhurojnë Atë.

juhadiunell-llahe uel-ledhine amenu - يُخَادِعُونَ اللّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا

Ata (përpiqen të) mashtrojnë Allahun dhe ata që besuan.

Muhadea / (mashtrimi) është vepra e hipokritit. Pra, është të shfaqurit e diçkaje dhe fshehja e diçkaje tjetër, për të mashtruar tjetrin dhe për të arritur qëllimet e tij kundrejt të mashtruarit. Kjo, pra, është sjellja e munafikëve kundrejt Allahut të lartësuar dhe adhuruesve të tij besimtarë. Por, për çudi, ky mashtrim dhe kjo hipokrizi u kthye kundër tyre.


ue ma jehdeune il-la enfusehum - وَمَا يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُم

Por nuk mashtrojnë veçse vetveten

ue ma jeshurun - وَمَا يَشْعُرُونَ

dhe nuk e ndiejnë.

Vërtet, kjo është e çuditshme, se këta të këtillë, zakonisht, ose do të kenë sukses me hipokrizinë dhe mashtrimet e tyre, duke arritur atë që donin, ose do të dalin jeka-jek, as për ta, as kundër tyre. Por në të vërtetë kjo nuk ndodh me ata që përpiqen të mashtrojnë Allahun dhe besimtarët. Dëmet e mashtrimit dhe të hipokrizisë, rëndojnë dhe godasin pikërisht vepruesit e tyre. Ata nuk bëjnë gjë tjetër veçse thurin kurthe dhe mashtrime për të dëmtuar vetveten. Allahu i madhëruar kurrë nuk mund të dëmtohet nga kurthet dhe mashtrimet e tyre. Edhe ndaj adhuruesve të tij besimtarë, kurthet e tyre mashtruese nuk kanë asnjë lloj ndikimi a dëmi. Fakti që hipokritet shfaqin besimin (për të mashtruar), kjo nuk i dëmton dhe nuk i mashtron aspak besimtarët. Edhe pse me këtë hile ata mund të ruajnë të pa prekur pasuritë e tyre dhe të shpëtojnë kokën, ata kurrsesi nuk mund t'i shpëtojnë jetës së poshtëruar që përjetojnë në shpirtrat e tyre. Nuk mund t'i shpëtojnë dëshpërimit dhe përuljes që shijojnë si shkak i krenarisë, i forcës dhe i suksesit që përjetojnë besimtarët në mënyrë të vazhdueshme.

Pastaj, në jetën tjetër, të pasosur, për ta është rezervuar një ndëshkim i ashpër, i dhembshëm dhe befasues, për shkak të përgënjeshtrimit, mohimit dhe poshtërsisë së tyre. Por për shkak të injorancës dhe mendjelehtësisë së tyre, ata nuk e ndiejnë këtë kërcënim.


Fi kulubihim meradun - فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ

Fe zadehumull-llahu merada - فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً

Ne zemrat e tyre ka sëmundje

dhe Allahu ua shton sëmundjen e tyre

Sëmundja që është synuar në këtë ajet, është pikërisht sëmundja e mëdyshjeve, e dyshimit dhe hipokrizisë. Dije se zemra është e predispozuar dhe e ekspozuar të goditet nga dy lloj sëmundjesh, të cilat e nxjerrin atë nga natyra e vet dhe pastërtia e natyrshmërisë:

1. Sëmundja e dyshimeve të kota që të çojnë teposhtë në humbje, dhe

2. sëmundja e epsheve, dëshirave dhe pasioneve të poshtra, të shfrenuara.

E pra, mohimi i Zotit, mosbesimi, hipokrizia, dyshimet dhe shpikjet në fe, të gjitha janë simptoma të sëmundjes së dyshimeve të kota. Ndërsa imoraliteti, dëshirat dhe tendencat drejt shfrenimit, animi dhe preferenca e gjynaheve dhe veprimi i tyre, janë simptoma të sëmundjes së epsheve dhe pasioneve të shfrenuara. Sikurse thotë Allahu i lartësuar, kur këshillon gratë e Profetit alejhi selam që të jenë të ruajtura dhe të kujdesshme në shfaqjen apo fjalët e tyre që: “Të mos joshet ai që në zemrën e tij ka sëmundje.” Ahzab, 32. Edhe këtu, është fjala për sëmundjen e epsheve të shfrenuara dhe imoralitetit.

Ai, të cilin Allahu i madhëruar e ruajti nga këto dy sëmundje, përfitoi dy gjëra:

1. Siguri të plotë dhe besim të pa tundur;

2. Durim kundrejt çdo poshtërsie dhe gjynahu.

Këto dy cilësi e ruajnë zemrën të shëndetshme dhe të pa prekur.

Fjala e Allahu të madhëruar rreth munafikinëve:

Fi kulubihim- meradun - Në zemrat e tyre ka sëmundje

fe zadehumull-llahu merada - dhe Allahu ua shton sëmundjen e tyre, na jep të kuptojmë një urtësi të madhe të Allahut të madhëruar në aspektin e përcaktimit të gjynaheve që do të bëjnë gjynahqarët. Ajo që domosdoshmërish duhet të kuptohet është fakti që këto gjynahe që ata bëjnë janë të përcaktuara nga Zoti i madhëruar si pasojë e gjynaheve paraardhëse që ata bënë. Pra këdo që merr guximin të kalojë kufijtë, Allahu i lartësuar e sprovon me gjynahe të tjera të mëvonshme të cilat meritojnë ndëshkimin e Tij, sikurse thotë i lartësuari në Enam 110, 111: “Ne ua rrotullojmë, (largojmë) zemrat dhe vështrimet e tyre (prej besimit) ashtu sikurse ata nuk e besuan atë (Kuranin) për herë të parë (kur iu paraqit) dhe i lemë ata të bredhin të hutuar në shfrenimin e tyre për të kaluar kufijtë. Edhe sikur t'u dërgonim atyre engjëjt, t'i bënim të vdekurit t'u flisnin atyre dhe t'i tubonim të gjitha gjërat para tyre, ata përsëri nuk do të besonin, nëse Allahu nuk do të donte; por shumica e tyre janë të paditur. "

Dhe thotë ne suren Saf, 5: "... dhe kur ata u shmangën (nga e vërteta), Allahu ua largoi Zemrat e tyre (nga besimi). Allahu nuk e udhëzon në rrugë të drejtë një popull që kalon kufijtë (të pa bindur, të pa nënshtruar)."

Dhe thotë në Teube, 75 -78: ”Ka nga ata (hipokritë) që kanë bërë besëlidhjen me Allahun, duke thënë: ‘Nëse Ai na jep nga dhuntitë e Tij, sigurisht që do të japim lëmoshë dhe sigurisht që do të bëhemi njerëz të mirë!’ Por kur Ai u dha atyre nga dhuntitë e veta, ata u bënë koprracë dhe kthyen shpinën, duke u larguar. Prandaj, Ai ua lidhi hipokrizinë në zemrat e tyre, deri në ditën kur do të dalin para Tij, sepse e shkelën premtimin e dhënë Allahut. Ata e kishin zakon gënjeshtrën. Vallë, a nuk e dinë ata se Allahu i di të fshehtat e tyre edhe bisedat e fshehta?! Në të vërtetë, Allahu është Ai që i di të gjitha fshehtësitë.”

Në Teube, 124-126: "Kur shpallet ndonjë sure, disa prej atyre (që kanë dyshim dhe hipokrizi) thonë: ‘Kujt prej jush ia shtoi besimin kjo sure?’ Për sa u përket besimtarëve, atyre (kjo sure) ua shton besimin dhe ata gëzohen. E sa u përket atyre që kanë sëmundje në zemrat e veta, ajo ua shton edhe më shumë dyshimin që kanë dhe ata vdesin si mohues. Vallë, a nuk e shohin ata se çdo vit vihen në provë një ose dy herë e megjithatë as nuk pendohen, as nuk përkujtojnë?!”

Kështu pra, ndëshkimi i poshtërsisë është, ndër të tjera, poshtërsia tjetër që vjen pas saj. Ashtu sikundër edhe prej shpërblimit të së mirës, ndër të tjera, është e mira tjetër që vjen pas saj. Thotë i madhëruari: "Dhe atyre që u udhëzuan, Allahu ua shton udhëzimin". Ndërsa ndëshkimi që i pret në jetën tjetër.....

Ue lehum adhabun elimun - وَلَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ

bima kanu jekdhibun - بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ

Ata do të kenë një ndëshkim të dhembshëm


për shkak të përgënjeshtrimit të tyre.

Tefsiri i sures El Bekare – Ajeti 13



Me emrin e Allahut, të Mëshirshmit, Mëshiruesit

Dhe kur atyre u thuhet: "Besoni sikurse besuan njerëzit!" Ata thonë: “A të besojmë edhe ne ashtu sikurse besuan mendjelehtët?” Në të vërtetë, mendjelehtët janë pikërisht ata, por nuk e dinë.

Shpjegimi i ajetit
Ue idha kile lehum aminu kema amenen-nasu - وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُواْ كَمَا آمَنَ النَّاسُ

Dhe kur atyre u thuhet: "Besoni sikurse besuan njerëzit!"

Kur munafikëve u thuhet: "Besoni edhe ju, me zemër dhe me gojë, sikurse besuan njerëzit, pra sikurse besuan sahabët, pasuesit e Profetit", ata përgjigjen me pretendime të kota duke thënë:

kalu e nu’minu kema amenes-sufeha - قَالُواْ أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاء

Ata thonë: “A të besojmë edhe ne ashtu sikurse besuan mendjelehtët?”

A të besojmë edhe ne sikurse besuan mendjelehtët? Të poshtrit! Me fjalën mëndjelehtë kanë për qëllim shokët e Profetit alejhi selam (pasuesit e tij). Hipokritët mendojnë se imani i sahabëve është pasojë e mendjelehtësisë së tyre. Mendojnë se është pikërisht kjo mendjelehtësi që i detyroi ata t’i hyjnë luftës së ashpër me jobesimtarët dhe madje të braktisin edhe atdheun, (e pasuritë) e tyre. Të menduarit sipërfaqësor, i këtyre fatkeqëve hipokritë, i urdhëron ata për të kundërtën e asaj që vepruan pasuesit e Profetit alejhi selam. Kur ata pretendojnë mendjelehtësinë e sahabëve, me këtë, nënkuptojnë se ata (munafikët) janë analistë të zgjuar, mendimtarë të mëdhenj dhe të matur.

Por, përsëri Allahu i madhëruar ua hedh poshtë pretendimin e tyre dhe na njofton se mendjelehtët janë pikërisht dhe vetëm ata.

Ela in-nehum humus-sufehau - أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاء

Ue lakil-la jea’lemun -وَلَـكِن لاَّ يَعْلَمُونَ

Në të vërtetë, pikërisht ata janë mendjelehtët,

por nuk e dinë.

Nuk ka dyshim se pikërisht dhe vetëm ata janë mendjelehtët. Në të vërtetë, mendjelehtët janë ata, sepse esenca apo thelbi i mendjelehtësisë është: injoranca e njeriut rreth gjithçkaje që është në dobi të tij dhe të punuarit e gjithçkaje që e dëmton atë. Këto cilësi u shkojnë përshtat pikërisht atyre dhe janë në përputhje të plotë me gjendjen dhe punët e tyre (munafikëve). Ndërsa maturia dhe zgjuarsia e njeriut duket në njohjen e dobive dhe të mirave vetjake. Duket gjithashtu, në të punuarit pa u lodhur për të fituar dhe përvetsuar çdo gjë të dobishme për veten dhe për t’u larguar dhe shpëtuar nga çdo e keqe dhe dëm që asaj i kanoset. Këto cilësi u shkojnë për shtat dhe janë në përputhje të plotë me gjendjen e sahabëve dhe të gjithë besimtarëve, si dhe me veprat e tyre. Duhet kuptuar që pretendimet nuk merren në konsideratë, thjesht, për hir të fjalëve boshe dhe të menduarit sipërfaqësor. Ato merren në konsideratë vetëm nëse janë të bazuara në argumentim të fortë dhe analizë të hollë.

Tefsiri i sures El Bekare – Ajetet 14 -15

Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

Kur takohen me ata që besuan thonë: “Ne besojmë”. Por kur veçohen me djajtë (parinë) e vet u thonë: “Ne, pa dyshim, jemi me ju. Ne vetëm sa jemi tallur (me besimtarët).”

Allahu tallet me ta, duke i lënë të bredhin edhe më shumë në mosbesimin e tyre!

Shpjegimi i ajeteve
Ky është një shembull që tregon se si ata, si hipokritë që janë, thonë më gojë atë që nuk e ndjejnë në zemrat e tyre.

Ue idha lekul-ledhine amenu kalu amen-na - وَإِذَا لَقُواْ الَّذِينَ آمَنُواْ قَالُواْ آمَنَّا

Kur takohen me ata që besuan thonë: “Ne besojmë”

Kur ata mblidhen dhe kontaktojnë me besimtarët, shtiren se janë me ta, dhe se ndjekin rrugën dhe besimin e tyre (të besimtarëve).

Ue idha haleu ila shejatinihim kalu - وَإِذَا خَلَوْاْ إِلَى شَيَاطِينِهِمْ قَالُواْ

In-na meakum in-nema nahnu mustehziun - إِنَّا مَعَكْمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ

Por kur veçohen me djajtë (parinë) e vet u thonë: “Ne, pa dyshim, jemi me ju. Ne vetëm sa jemi tallur (me besimtarët).”

Kur ata veçohen, mënjanohen së bashku me “shejtanët” pra, me krerët dhe udhëheqësit e tyre në kufër, thonë: "Ne në të vërtetë jemi me ju, ndërsa me besimtarët thjesht po tallemi duke u shtirur se jemi besimtarë dhe se ndjekim rrugën e tyre.

Kjo është gjendja e tyre e brendshme dhe e jashtme. Por, kurthet dhe mashtrimet e tyre të këqija, nuk godasin dhe nuk u shkojnë për shtat, veçse vetë thurësve dhe iniciuesve të tyre.

Thotë i Adhuruari:

All-llahu jestehziu bihim - اللّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ

Allahu tallet me ta

Allahu tallet me ta (si ndëshkim i talljeve të tyre), dhe duke i braktisur, i lë të bredhin edhe më shumë. I lë të çoroditur në mosbesimin e shfrenuar dhe në kalimin e kufijve. Kjo vjen si ndëshkim nga Allahu i madhëruar, për shkak të talljes së tyre me adhuruesit e Allahut. Tallja e Allahut me ta, vjen në shumë forma. Allahu i madhëruar tallet me ta duke ua zbukuruar dhe duke ua bërë ta shohin të bukur dhe të dashur, gjendjen dhe jetën e poshtër e fatkeqe që jetojnë. Madje, me injorancën e tyre, ata mendojnë se janë përshtatur mirë me besimtarët. Në momentin që kjo gjë funksionoi, duke e bërë të paprekshme jetën dhe pasuritë e tyre, ata menduan se po shtiren shumë mirë, sikur janë prej tyre. Allahu i madhëruar tallet me ta edhe në Ditën e Gjykimit, kur besimtarëve dhe atyre (munafikëve) u jep dritë (nur) për të ecur në Sirat. Por, në momentin që besimtarët fillojnë ecjen të ndriçuar nga drita e tyre, drita që u është dhënë munafikëve shuhet, duke i lënë të çoroditur në errësirë të plotë, pasi e panë dritën me sy. Sa e hidhur duket shpresa e humbur, pasi e ndjeve aq pranë!

Thotë Allahu i madhëruar: “Ditën kur i sheh besimtarët dhe besimtaret, sheh që drita e tyre ndriçon para tyre dhe në të djathtë të tyre. (U thuhet) Përgëzim! Për ju sot janë xhenetet nën të cilat rrjedhin lumenj, aty do të jeni përgjithmonë. Kjo është ajo fitorja e madhe.” Ditën kur hipokritët dhe hipokritet, u thonë atyre që besuan: “Na pritni (ose na shikoni) që të ndriçohemi prej dritës suaj!” U thuhet: “Kthehuni pas (në dynja) dhe kërkoni ndonjë dritë!” Atëherë, ndërmjet tyre vendoset një mur që ka një derë. Brendia e tij është mëshira (xheneti), ndërsa nga ana e jashtme e tij është dënimi (zjarri).(Hipokritët e mbetur në errësirë) u thërrasin atyre (besimtarëve): “A nuk kemi qenë edhe ne së bashku me ju!? (Besimtarët përgjigjen): “Po, por ju e shkatërruat vetveten (me hipokrizi). Ju prisnit kob të zi për besimtarët, dyshonit në çështjet e fesë dhe ju mashtroi jeta e dynjasë. (Kështu vazhduat) deri kur ju erdhi caktimi i Allahut (vdekja). Mashtruesi (shejtani) ju mashtroi juve rreth Allahut. E sot prej jush nuk pranohet asnjë lloj kompensimi, e as prej atyre që nuk besuan. Zjarri është vendi juaj, ai është i meritueshëm për ju (i vetmi që ju shkon për shtat juve). Sa përfundim i keq është ai!” Hadid, 12 – 15.

Thotë Allahu i lartësuar:

ue jemud-duhum fi tug’janihim jea’mehun - وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ

duke i lënë të bredhin edhe më shumë në mosbesimin e tyre

Fjala (jemud-duhum) do të thotë: ua shton edhe më shumë mundësitë vepruese ose i lejon të vazhdojnë më thellë. Ku? Ne ç`aspekt? (fi tug’janihim) ne shfrenimin për të kaluar kufijtë. Për të kaluar kufijtë në poshtërsitë, kufrin dhe mosbindjen e tyre.

Fjala, Jea’mehun d.m.th: Koten e hallakaten të çoroditur.

Koten të çoroditur, të luhatur, dhe gjithmonë, të mbushur me mëdyshje dhe dyshime. Kjo është një formë talljeje, me të cilën Allahu i madhëruar i shpërblen ata.

Tefsiri i sures El Bekare – Ajeti 16

Me emrin e Allahut, të Mëshirshmit, Mëshiruesit

Më pas, Allahu i madhëruar, shfaq esencën, thelbin e gjendjes së tyre të vërtetë duke thënë:

"Ata e blenë humbjen duke dhënë si çmim udhëzimin, por tregtia e tyre nuk pati fitim dhe kurrë nuk qenë të drejtudhëzuar."

Shpjegimi i ajetit

Ulaikel-ledhine shteraud-dalalete bil huda - أُوْلَـئِكَ الَّذِينَ اشْتَرُوُاْ الضَّلاَلَةَ بِالْهُدَى

Ata e blenë humbjen duke dhënë si çmim udhëzimin.

(Ulaike) Ata. Këtu ka për qëllim munafiket, të cilët i kanë cilësitë e përmendura.

(El-ledhine shteraud-dalalete bil huda) Të cilët e blenë humbjen duke dhënë si çmim udhëzimin. Pra, këta i dhanë përparësi dhe parapëlqyen humbjen, sikurse vepron dikush që dëshiron dhe i pëlqen të bleje një mall, dhe që, zakonisht, shpenzon çmimet më të shkëlqyera e më të larta për hir të blerjes së ketij malli që e do aq shumë. Ky me të vërtetë është nga me të bukurit shembuj që jep Allahu i madhëruar, për të pasqyruar gjendjen e këtyre munafikëve. Këta munafikë e konsideruan rrugën e humbjes si një mall të shtrenjtë dhe të vyer që duhet blerë, ndërsa në të vërtetë ajo simbolizon kufirin më të largët dhe rrugët më të frikshme të së keqes.

Ndërsa udhëzimin në rrugën e drejtë, që është maksimumi i suksesit dhe i mirësisë që mund të përjetojë një njëri, ata, (paturpësisht), e konsideruan si nje çmim që mund të paguhet për të arritur diçka "më të rëndësishme".

Me fjalë të tjera, ata pranuan që, me shpërfillje, të shpenzojnë udhëzimin, për të blerë humbjen, në shenjë parapëlqimi dhe vlerësimi për të (për humbjen).

Kjo pra, është tregëtia e tyre e poshtër, dhe ky është "fitimi" i tyre fatkeq.

Fe ma rabihat-tixharatuhum - فَمَا رَبِحَت تِّجَارَتُهُمْ

Por tregëtia e tyre nuk pati fitim.

Nëse ne do ta konsideronim të humbur dikë që shpenzon një dinar për të blerë një dirhem, çfarë do të thoshim për atë që, për një dirhem, jep si çmim një gur të çmuar (diamant)?! Por, për atë që për hir të humbjes, shpenzon dhe flak tutje udhëzimin e Allahut, duke deklaruar në këtë mënyrë se ai preferon trishtimin kundrejt lumturisë, çfarë do të mendonim?! Këta njerëz parapëlqejnë punët e ulta e të poshtra kundrejt madhështisë dhe lartësive të udhëzimit dhe të bindjes (ndaj Allahut dhe Profetit alejhi selam). Tregtia e tyre jo vetëm që nuk mund të konsiderohet fitimprurëse, por edhe humbja e tyre është tmerrësisht e pa imagjinueshme. Thotë i Adhuruari: ”Pikërisht këta janë, ata të cilët humbën vetveten dhe familjet e tyre në Ditën e Gjykimit. Kjo është ajo humbja e qartë."

Ue ma kanu muhtedin - وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ

Dhe kurrë nuk qenë të drejtudhëzuar.

Kjo fjali është një përforcim i të qenurit të tyre në humbje të sigurt. Kjo e përforcon edhe njëherë faktin se ata (munafikët) kurrë ndonjëherë nuk kanë qenë të udhëzuar. Këto janë cilësitë e tyre të shëmtuara.

Tefsiri i sures El Bekare – Ajetet 17 – 20

Me emrin e Allahut, të Mëshirshmit, Mëshiruesit

Allahu i madhëruar na paraqet një tjetër pasqyrim të gjendjes së tyre, duke e qartësuar këtë shumë kthjellët me një shëmbëllim. Ai thotë:

17. Ata i përngjajnë dikujt që kërkon t'i ndizet një zjarr. Por, porsa ai, (zjarri), e ndriçon vendin përreth tij, Allahu ua shuan dritën e tyre dhe i lë mes errësirash ku nuk shohin.
18. (Ata janë) Të shurdhër, memecë dhe të verbër, dhe kurrë nuk kthehen (nga rruga e keqe).
19. Ata gjithashtu, i përngjajnë dikujt, mes një shiu të rrëmbyer prej së larti, plot errësirë, me bubullimë e vetëtimë. Ata i vendosin gishtat në veshët e tyre, prej frikës së vdekjes, nga rrufeja. (E si mund të shpëtojnë këta kur) Allahu është rrethues i mosbesimtarëve (me dijen dhe pushtetin e Tij absolut mbi gjithçka).
20. Vetëtima, gati ua rrëmben shikimin. Sa herë që ajo u bën dritë, ata ecin në të, ndërsa kur errësohet, qëndrojnë të shtangur. E nëse do të donte, Allahu do t’ua merrte dëgjimin dhe shikimin e tyre. Allahu, pa dyshim, për çdo gjë, është i plotfuqishëm.

Shpjegimi i ajeteve

Metheluhum kemethelil-ledhi-steukade nara - مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَاراً

Ata i përngjajnë dikujt që kërkon t'i ndizet një zjarr.

Pra, shembulli më i përshtatshëm që mund të jepet në përputhje të plotë me gjendjen e tyre, i shëmbëllen dikujt i cili kërkon prej të tjerëve që t'i ndezin një zjarr. Përfytyro një njeri që ka një nevojë të madhe për të ndezur një zjarr në errësirën e thellë në të cilën ndodhet dhe këtë zjarr e kërkon nga dikush tjetër. E kërkon nga dikush tjetër, sepse ai nuk ka lëndë për ta ndezur. Krijimi i këtij zjarri që ndriçon, është jashtë natyrës, zakonit dhe mundësive të tij.

Fe lem-ma edaet ma haulehu - فَلَمَّا أَضَاءتْ مَا حَوْلَهُ

Por, porsa ai, (zjarri), e ndriçon vendin përreth tij,
Për një moment ai ndriçohet prej këtij zjarri i cili ndriçon gjithçka përreth tij. Atij i jepet mundësia të vështrojë qartë vendin ku ndodhet. Ky zjarr i ofron atij një lloj qetësie prej çdo frike dhe ankthi që e rrethon. Ai gjen një lloj prehje duke përfituar prej këtij zjarri. Por pikërisht në atë moment, kur ai mendon se këtë zjarr e ka bërë pronë të tijën nga e cila mund të përfitojë si të dojë,

dhehebell-llahu bi nurihim - ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ

ue terakehum fi dhulumatil-la jubsirun - وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لاَّ يُبْصِرُونَ

Allahu ua shuan dritën e tyre,
dhe i lë mes errësirash ku nuk shohin.
Allahu i madhëruar e largon ndriçimin që jep ky zjarr, e bashkë me ndriçimin, edhe lumturinë dhe gëzimin e shkurtër që përjetoi. Ai mbetet i vetmuar në errësirën e madhe (të nifakut dhe) të zjarrit që djeg. Prej këtij zjarri u largua ndriçimi dhe mbeti nxehtësia dhe aftësia djegëse. Ai përhumbet e kotet mes errësirave të pafund.
Mbi të, ngrihet e frikshme errësira e natës, errësira që krijojnë retë, errësira që krijon shiu dhe errësira dëshpëruese që provokoi largimi befas i atij momenti të shkurtër drite.

A mund të përfytyrosh gjendjen e këtij të mjeri?!!

Kjo është shëmbëlltyra e munafikëve. Ata kërkuan prej muslimanëve zjarrin ndriçues të imanit. Këtë zjarr e kërkuan prej besimtarëve, sepse besimi, nuk ishte cilësia e tyre. Megjithatë ata përfituan diçka nga ky zjarr, ndonëse i ndezur nga tjetërkush.

Me anë të këtij zjarri, ata ruajtën paprekshmërinë e jetës e pasurisë së tyre mes besimtarëve.
Ky zjarr u dha një farë qetësie e prehjeje në jetën e dynjasë. Por, pikërisht, kur ata po shijonin frytet dhe të mirat e këtij mundi të tjetërkujt, ata befasohen frikshëm nga vdekja që u vërsulet dhe ua ndërpret atë lloj përfitimi të vagët prej dritës se besimtarëve. Pas këtij takimi me vdekjen, ata i kaplon tërësisht çdo lloj ankthi, trishtimi dhe ndëshkimi i dhimbshëm.
Ata zhyten përjetësisht, për të përjetuar shijen e frikshme dhe të hidhur, fillimisht të errësirës së varrit, të kufrit, të nifakut, të poshtërsive të të gjitha dimensioneve, dhe pastaj, për të përfunduar pafundësisht në errësirën e zjarrit të xhehenemit që do të jetë "vendprehja" e tyre.

Vërejini me kujdes se si i përshkruan e i cilëson ata Allahu i lartësuar kur thotë se ata janë:

Sum-mun bukmun umjun - صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ

Fe hum la jerxhiun - فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ

(Ata janë) Të shurdhër, memecë dhe të verbër,
dhe kurrë nuk kthehen (nga rruga e keqe).
Sum-mun صم (të shurdhët). Ata janë të shurdhët kundrejt dëgjimit të çdo mirësie.

Bukmun بكم (memece). Memecë që kurrë nuk mund të flasin e të thonë mirësi e mbarësi.

Umjun عمي ( të verbër). Ata janë të verbër e të pa aftë për të vështruar të vërtetën e qartë.

Fe hum la jerxhiun فهم لا يرجعون (Prandaj ata nuk kthehen). Ata nuk e ndërrojnë rrugën e tyre, për shkak se ata e braktisën të vërtetën (dritën) pasi e njohën atë, (dhe e panë mirësinë dhe prehjen që ajo të dhuron). Ata, kurrë, nuk kanë për të kthyer rrugë. Ndryshe ndodh me dikë që është në humbje për shkak se nuk e njeh të vërtetën. Ky është më pranë udhëzimit dhe shpresat e tij për t’u kthyer janë të shumta.

Allahu i madhëruar jep edhe një shembull tjetër, për të qartësuar gjendjen e mynafikëve dhe thotë:

Eu ke saj-jibim-mines-semai - أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاء

Ata (gjithashtu), i përngjajnë dikujt, mes një shiu të rrëmbyer prej së larti,
Pra shembulli i tyre mund të krahasohet, përfytyrohet duke sjellë ndërmend dhe një skenë tjetër. Një njeri mes një shiu të dendur e të rrëmbyer që bie nga qielli.

Fihi dhulumatu-ue ra'du-ue berk - فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ

plot errësirë, me bubullimë e vetëtimë.

Fihi dhulumatun فيه ظلمات (Në të cilin ka errësira). Ai është i mbuluar nga errësira të shumta njëra mbi tjetrën. Ai përjeton errësirën e natës, errësirën e reve, dhe errësirën e shiut.

Ue radun و رعد (dhe bubullima). Pra ai dëgjon edhe zërin e frikshëm të bubullimës që buron nga retë (e errëta e të zeza).

Ue berk و برق dhe vetëtima. Ky njeri sheh herë pas here dritën që shkreptin nga mesi i errësirave të reve.

Në të tilla situata:

Jexhalune esabiahum fi adhanihim - يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم

Mines-sauaiki hadheral meut - مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ

Ata i vendosin gishtat në veshët e tyre,
prej frikës së vdekjes, nga rrufeja.
Ky është një përshkrim tjetër i gjendjes së munafikëve. Ata kur dëgjojnë Kuranin, urdhrat dhe ndalesat e tij, premtimet dhe kërcënimet e përmendura në të, vendosin gishtat në veshët e tyre për të mos lejuar dëgjimin (e kuptimin e asaj që thuhet).
Ata i tmerron kërcënimi i tij dhe i shqetëson dhe i turbullon çdo premtim që gjendet në Kuran. Kjo i bën që ata t’i kthejnë shpinën lajmeve dhe ta urrejnë shumë këtë gjendje. E tillë është edhe gjendja e njeriut në mes të atij shiu të rrëmbyer që furishëm zbret nga qielli. Ai zë veshët me gishta nga frika e vdekjes.
Por, nëse ky, mund të shpresohet se ka ndonjë mundësi shpëtimi, munafikët, as mund të mendohet se do të shpëtojnë nga ajo që u kërcënohet. Sepse,

Uell-llahu muhitun bil kafirin - واللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ

(E si mund të shpëtojnë këta kur) Allahu është rrethues i mosbesimtarëve (me dijen dhe pushtetin e Tij absolut mbi gjithçka)
E si mund t’i shpëtojnë ata Allahut të madhëruar e të Plotfuqishëm i Cili është Gjithëpërfshirës dhe i pashmangshëm kundër tyre në aspektin e dijes dhe pushtetit që ka mbi ta.
Ata nuk mund t’i fshihen dijes dhe shikimit të Tij, ashtu sikurse nuk mund t’i shpëtojnë forcës dhe pushtetit të Tij absolut mbi gjithçka. Ai ua llogarit dhe ua regjistron të gjitha punët e tyre. Ai ka për t’ua dhënë të plotë shpërblimin e tyre.

Duke qenë se ata e merituan të qenët shurdhë, memecë dhe të verbër ndaj udhëzimit nga ana kuptimore dhe e merituan plotësisht që dyert e besimit t'u mbyllen para syve. Allahu i madhëruar i kërcënon duke i njoftuar me një tjetër fakt të tmerrshëm kur thotë:

Jekadul berku jehtafu ebsarahum - يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ

Vetëtima gati ua rrëmben shikimin

Kul-lema edae lehum-mesheu fihi - كُلَّمَا أَضَاء لَهُم مَّشَوْاْ فِيهِ

sa herë që ajo u bën dritë, ata ecin në të,

Ue idha edhleme alejhim kamu - وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُواْ

e kur u errësohet, qëndrojnë të shtangur.

Ue leu shaell-llahu - وَلَوْ شَاء اللّهُ

Nëse do të donte, Allahu,

le dhehebe bi sem'ihim ue ebsarihim - لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ

do t’ua rrëmbente dëgjimin dhe shikimin e tyre.

Sikur të dëshironte, Allahu i madhëruar do t’ua hiqte edhe dëgjimin dhe shikimin fizik. Pra ky është një qortim dhe kërcënim për një ndëshkim që mund të zbresë që në këtë jetë para vdekjes. Pra, le të jenë më të kujdesshëm dhe më të përmbajtur në dimensionet e nifakut (hipokrizisë) dhe të së keqes që ata shfaqin.

in-nell-llahe ala kul-li shejin kadir - إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

Allahu, për çdo gjë, është i plotfuqishëm.

Të jeni të sigurt se Allahu është Plotfuqishëm për gjithçka. Atij nuk i shpëton dot asgjë. Pushteti i Tij absolut i jep të drejtën dhe mundësinë që, nëse dëshiron diçka, e kryen dhe askush nuk e kundërshton dhe nuk e ndalon dot Atë.
Në këtë ajet dhe të tjerë të ngjashëm me të, gjejmë një argument shumë të fuqishëm, kundër një grupi të humbur e të devijuar të quajtur "kaderije", të cilët pretendojnë se veprat e robit janë jashtë pushtetit të Allahut të lartësuar (pra nuk janë kurrsesi të nënshtruara dhe nën ndikimin e pushtetit të Tij). Ky ajet tregon qartë se edhe veprat e tyre futen dhe i nënshtrohen gamës së gjerë të fjalës së Allahut: in-nell-llahe ala kul-li shejin kadir ان الله على كل شيء قدير Allahu për çdo gjë është i Plotfuqishëm.


Shkruar nga Abdurrahman Es-Sa'dij
Përktheu: Uthman Agolli